Kiedy zbierać i jak przechowywać zioła? Doradzamy!

Masz w przydomowym ogródku tymianek, oregano czy miętę i zastanawiasz się, kiedy jest najlepszy czas na ich zerwanie i ususzenie? Chcesz zacząć przygodę z zielarstwem? Przygotowaliśmy kalendarz zbioru ziół i przydatne wskazówki, jak zbierać i przechowywać zioła.

Zioła to smaczny dodatek do potraw, a także cenny składnik wielu mieszanek leczniczych. Umiejętnie dobrane zioła łagodzą objawy wielu chorób, zmniejszają dolegliwości, poprawiają nastrój, uspokajają lub wręcz przeciwnie – dodają energii i pobudzają do działania. Ich prozdrowotne działanie jest znane od tysięcy lat!

Wiele ziół możesz samodzielnie hodować w ogródku, na balkonie czy parapecie. Inne możesz zbierać w lesie lub na łące. Kiedy zbierać zioła jak szałwia, tymianek, pokrzywa, melisa czy cząber? W artykule znajdziesz kalendarz zbioru ziół miesiąc po miesiącu oraz porady, jakich błędów nie popełnić przy zbiorze ziół.

Kiedy zbierać zioła? Kalendarz zbioru ziół

Jako składnik potraw i przyprawy zioła są najlepsze, kiedy są świeżo zebrane. Aby jednak dłużej przechowywać ich aromat, a przede wszystkim aby zrobić z nich zdrowe napary, herbatki czy składniki naturalnych domowych kosmetyków zazwyczaj się je suszy. Ważny jest czas zbioru ziół – jeśli jest właściwy, w każdym listku i łodyżce otrzymasz optymalną, skoncentrowaną ilość dobroczynnych substancji.

Kalendarz zbioru ziół jest podstawą dla każdego miłośnika ziołolecznictwa i natury. Oto najpopularniejsze zioła i najlepsze miesiące do ich zbierania:

Styczeń i luty: owoce jałowca, ziele jemioły, pąki leszczyny, plecha porostu islandzkiego, kora wierzby, korzeń lubczyka czy łopianu.

Marzec: korzeń biedrzeńca wielkiego, tarniny, glistnika jaskółcze ziele, łopianu, lubczyka, kłącze wężownika i tataraku, kora kruszyny, w dalszym ciągu owoce jałowca i ziele jemioły oraz pąki leszczyny, pąki i sok brzozy brodawkowatej, kora dębu i kaliny koralowej.

Kwiecień: korzeń pokrzywy, cykorii, arcydzięgla, berberysu, żywokostu i wilżyny, kłącze perzu i tataraku, kora bzu czarnego, dębu, kaliny, kruszyny, pąki i liście leszczyny, liście czosnku niedźwiedziego, ziele glistnika jaskółcze ziele, ziele macierzanki zwyczajnej, mniszka, piołunu, pąki sosny.

Maj: liść babki lancetowatej, bluszczu, borówki czernicy, brzozy, bukwicy, jeżyny, maliny, morwy, pokrzywy, kwiaty chabru, jaśminu, kasztanowca, koniczyny i malwy czarnej, ziele mniszka, fiołka, pięciornika.

Czerwiec: liście arcydzięgla, babki lancetowatej, bobrka, borówki brusznicy, maliny, morwy, orzecha, porzeczki, szałwii, wierzbówki, kwiaty czarnego bzu, chabru, głogu, koniczyny, jaśminu, kasztanowca, lawendy, nagietka, koszyczki rumianki, ziele dziurawca, hyzopu, macierzanki zwyczajnej, melisy, mięty, miodunki, nawłoci, piołunu, prawoślazu, przetacznika, tymianku.

Lipiec: liście i owoce borówki brusznicy, kwiat bzu czarnego, szyszki chmielu, ziele dziurawca, jeżówki, fioła, hyzopu, krwawnika, majeranku, melisy, cząbru, ogórecznika, prawoślazu, pięciornika gęsiego, skrzypu, tymianku, koszyczki rumianki, kwiatostan kocanki piaskowej, kwiaty koniczyny, lipy, nagietka, wrotyczu, owoce kopru i kminku oraz porzeczki czarnej.

Sierpień: owoce anyżu, derenia, jarzębiny, jeżyny, kminku, kopru, rokitnika, morwy białej, liście i owoce czarnej porzeczki oraz maliny, ziele centurii, drapacza, dziurawca, jeżówki, krwawniku, melisy, skrzypu, tymianku, liść i owoc orzecha włoskiego.

Wrzesień: owoce czarnego bzu, anyżu, derenia, głogu, jarzębiny, kasztanowca, tarniny i dzikiej róży, kwiat wrzosu, kocanki, ziele krwawnika, jeżówki, majeranku, melisy, liść szałwii, szyszki chmielu, nasiona kozieradki.

Październik: korzeń cykorii, bertramu, glistnika jaskółcze ziele, jeżówki, kozłka, lubczyka, łopianu, pokrzywy, owoc berberysu, czarnego bzu, głogu, jarzębiny, kasztanowca, pigwy, rokitnika, dzikiej róży, żurawiny, korzeń biedrzeńca.

Listopad i grudzień: korzenie berberysu, bzu czarnego, chrzanu, biedrzeńca, owoce pigwy i tarniny, ziele jemioły, szyszkojagody jałowca.

Zbiór ziół - najważniejsze zasady

Jak zbierać zioła? O tych zasadach warto pamiętać!

• Zioła jak mięta, bazylia itd. należy zbierać, zanim wejdą w okres kwitnienia, wtedy w ich liściach jest najwięcej aromatu.
• Zbieraj zioła w suche i pogodne dni, najlepiej tuż po tym, jak wyschnie poranna rosa.
• W ziołach zbiera się różne ich części: ziele (czyli wszystkie nadziemne części rośliny razem z kwiatami), same kwiatostany, liście, korę, korzeń, nasiona lub owoce.
• Jeśli zamierzasz zbierać całe ziele, zrób to tuż przed kwitnieniem i utnij ok. 7 cm nad ziemią.
• Jeśli zrywasz liście, pamiętaj, aby zostawić część (ok. 2/3) rośliny, by mogła dalej rosnąć i zapewnić Ci ciągły zbiór.
• Kwiaty zbieramy ręcznie wtedy, kiedy najładniej kwitną.
• Najlepszy czas na zbieranie nasion to pochmurny dzień bez deszczu. W przeciwieństwie do liści czy ziela, nasiona zbieramy wtedy, gdy jest na nich rosa (czyli rano lub wieczorem), dzięki czemu nie obsypują się.
• Korzenie musisz wykopać wtedy, gdy roślina jest już poza swoim okresem wegetacyjnym (czyli najczęściej zimą).
• Odpowiednia pora na zbieranie kory to wiosna. Ścina się wtedy boczne gałązki, nacina je wzdłuż i ściąga małe paski kory.

Zebranie ziół to dopiero początek. Kolejny etap to ich suszenie. Jak suszyć zioła, by zachowały pełnię swego smaku, aromatu i wartości leczniczych?

• Susz zioła w miejscu przewiewnym i w cieniu. Jeśli jest wilgotno, możesz to zrobić w piekarniku (temperatura od 20 do 30°C).
• Korzenie trzeba umyć, nawlec na nitkę i suszyć podobnie jak grzyby.
• Kwiaty musisz rozłożyć na papierze i postawić w cieniu. Pamiętaj, aby je przykryć (np. inną warstwą papieru). W przeciwnym razie stracą swój kolor. Z nasionami zrób podobnie, ale możesz też wysuszyć je w piekarniku nagrzanym do 20 czy 30°C.
• Całe ziele najlepiej zebrać w pęczki i powiesić w przewiewnym i zacienionym miejscu.

Jak przechowywać zioła?

W jaki sposób przechowywać zioła, aby zachowały swój smak i aromat? Jeśli uprawiasz popularne „kuchenne” zioła jak tymianek, oregano, mięta, bazylia, cząber, rozmaryn, najlepszy pomysł to domowa uprawa ziół na bieżąco w pojemnikach. Świeże zioła to najlepsze rozwiązanie do kuchni – z suszonych warto korzystać tylko wtedy, gdy naprawdę nie ma dostępu do tych zielonych!

Jak przechowywać zioła w mieszkaniu? Posadź je w drewnianym pojemniku lub po prostu w doniczkach. W internecie możesz znaleźć dużo ciekawych sposobów na ziołowy ogródek na małym metrażu, nie tylko na balkonie, ale także w kuchni. O tym, jak zrobić tani ogródek ziołowy z palety pisaliśmy np. tutaj: Ziołowy ogródek z palet − jak go zrobić? Poradnik krok po kroku.

Jeśli masz balkon lub większy parapet, posadź zioła w drewnianych skrzynkach. Pamiętaj tylko, że jeśli trzymasz pojemniki na balkonie, tarasie lub w ogrodzie, musisz je zabezpieczyć przed warunkami atmosferycznymi. Przy okazji możesz też zadbać o ich atrakcyjny wygląd.

Jak się do tego zabrać? Jeśli skrzynka drewniana jest nowa, zabezpiecz ją najpierw odpowiednim środkiem gruntującym. Polecamy VIDARON Impregnat Ochronny do Drewna Gruntujący. Drugi etap to nadanie skrzynkom powłoki. Jeśli zależy Ci na naturalnym kolorze, drewna, wybierz np. VIDARON Lakier Zewnętrzny, który ochroni lakierowaną powierzchnię przed deszczem czy słońcem. Jeśli chcesz mieć kolorowe doniczki na zioła, kup np. VIDARON Impregnat Ochronno-Dekoracyjny Ogrodowy – impregnuje i chroni drewno, a dodatkowo dekoruje je. Do wyboru masz wiele nowoczesnych odcieni, w tym np. szary, limonkowy, lazurowy czy antracyt.

Polecany produkt

POKOST LNIANY

Wydajność: do 12 m²

Stopień połysku:

Typ wykończenia: Drewno naturalne w dotyku

Szczegóły produktu

Jeszcze inną propozycją jest VIDARON Pokost Lniany. To w 100% naturalny środek, który głęboko wnika do drewna i chroni je przed szkodliwym działaniem wilgoci. Pokost stosuj sam – bez preparatu gruntującego wcześniej czy środka powłokotwórczego później.

Wiesz już, kiedy zbierać i jak przechowywać zioła. Jeśli chcesz być bliżej natury, jeść zdrowiej lub samemu stworzyć swoje własne kosmetyki, ręcznie zebrane zioła Ci w tym pomogą! Zachęcamy do rozpoczęcia ziołowej przygody. To świetny sposób na spędzanie wolnego czasu i zabawa dla Całej rodziny!

Zobacz inne artykuły

• Rośliny całoroczne na skalniak – piękny ogród przez cały rok!

• Rośliny do oczka wodnego w ogrodzie – pływające i oczyszczające wodę

• Rośliny ogrodowe odstraszające komary i kleszcze

• Jak i kiedy sadzić kwiaty cebulowe? Poradnik ogrodnika

• Kwiaty jednoroczne do donic − przegląd najpiękniejszych gatunków