Grabienie liści w ogrodzie − czy jest konieczne? Wyjaśniamy!

Czy grabić liście na zimę? To pytanie zadaje sobie w październiku i listopadzie wielu ogrodników. Grabienie liści ma tyle samo zwolenników, jak i przeciwników. Podpowiadamy, kiedy jest niezbędne, a kiedy warto z niego zrezygnować oraz co zrobić z liśćmi w ogrodzie!

Wielobarwny kobierzec z żółtych, czerwonych i brązowych liści to obrazek, który chyba każdy kojarzy z piękną, złotą jesienią. Z dużą ilością liści w ogrodzie mamy do czynienia tam, gdzie rosną drzewa liściaste i krzewy dekoracyjne. Z gatunków iglastych liście tracą w polskich warunkach tylko modrzewie.

Grabienie liści było kiedyś powszechne. Od jakiegoś czasu ekolodzy i miłośnicy naturalnych ogrodów podnoszą argument, że usuwanie i zbieranie liści przynosi więcej szkody niż pożytku. Jak więc jest naprawdę? Czy grabić liście w ogrodzie przed zimą? W artykule znajdziesz odpowiedzi na to pytanie. Podpowiemy też, co możesz zrobić z już zgrabionymi liśćmi oraz do czego je wykorzystać, aby przydały się w ogrodzie.

Czy grabić liście w ogrodzie?

Zastanawiasz się, czy grabić liście na zimę? Argumenty za regularnym usuwaniem opadłych liści to przede wszystkim większe ryzyko chorób grzybowych, na które mogą cierpieć rośliny w ogrodzie. Liście ograniczają przepływ powietrza i wody. Problem dotyczy zwłaszcza trawy – pozostawiona na niej szczelna warstwa liści może spowodować tzw. pleśń śniegową, która wiosną razi brzydkimi plamami na nienagannym do tej pory trawniku.

Zwolennicy grabienia liści w ogrodzie podnoszą też argument bezpieczeństwa. Liście pod wpływem wilgoci stają się śliskie i mogą być realnym zagrożeniem zwłaszcza na chodnikach, ścieżkach i podjeździe. Dokładnie z tego powodu jako właściciel/ka posesji masz obowiązek usuwania liści z chodnika przed swoim domem, a nieusunięcie ich na czas może grozić nawet mandatem ze strony straży miejskiej, podobnie jak brak oczyszczania chodnika przed domem ze śniegu i lodu.

Kolejny argument to kwestie estetyczne. Wiele osób uważa, że niezgrabione liście świadczą o zaniedbanym ogrodzie. Dotyczy to zwłaszcza zwolenników uporządkowanych, miejskich ogrodów, w których przeważają wygodne w pielęgnacji tuje, kamienne dywany czy minimalistyczna kora zamiast tradycyjnego chodnika czy rabaty.
Popularne do tej pory grabienie liści zyskuje jednak z roku na rok coraz więcej przeciwników. Dlaczego zatem warto zostawić liście w ogrodzie? Po pierwsze, stanowią znakomity i naturalny nawóz, który użyźnia glebę i pozwala na dłużej zachować znajdującą się w niej wilgoć.
Po drugie, gruba warstwa liści to naturalna ochrona przed mrozem i wiatrem. Przyda się zwłaszcza w przypadku delikatnych roślin okrywowych jak bluszcz, barwinek, trzmielina rozesłana. Liście lubią też rośliny cebulowe kwitnące wiosną, takie jak tulipany, krokusy, narcyzy. Ściółka z liści pomoże im przetrwać mroźną zimę w dobrej kondycji.

Po trzecie i chyba najważniejsze – liście to naturalna ochrona dla wielu mniejszych i większych stworzonek żyjących w Twoim ogrodzie. W stertach liści lubią na zimę zagrzebywać się jeże, które w grubej ściółce mogą spędzać czas przeznaczony na zimowy sen. Mieszkają w niej także liczne bezkręgowce i owady jak chrząszcze czy biedronki. Z małymi żyjątkami, a przede wszystkim z jeżami, które są znakomitymi pogromcami ślimaków, naprawdę warto się zaprzyjaźnić!

Argument, że liście tworzą część zamkniętego cyklu przyrody, którego nie warto zaburzać, ma więc swoje uzasadnienie. Liście pełnią ważną rolę w ekosystemie Twojego ogrodu. Pomogą także zadbać, by delikatne rośliny nie przemarzły i ochronią glebę przed wysuszeniem.

Są jednak okoliczności, w których grabienie liści jest wskazane i potrzebne! Odpowiedź na pytanie, czy grabić liście w ogrodzie, brzmi: tak, ale tylko w niektórych miejscach!

Kiedy grabienie liści jest koniecznością?

Liście trzeba usuwać w ogrodzie przede wszystkim z tych miejsc, w których się chodzi. Należą do nich chodniki, podjazdy, ścieżki, tarasy i schody oraz teren przed Twoją posesją. Niezgrabione liście zaczną tu szybko gnić, a co gorsza, zrobią się śliskie, co grozi upadkiem. Gdy nadejdzie przymrozek, taka śliska, zmrożona warstwa to gotowy przepis na katastrofę! Uważaj na mokre liście zwłaszcza wtedy, gdy z ogrodu korzystają dzieci lub osoby starsze, bardziej narażone na kontuzje.

Liście należy regularnie grabić także na trawnikach. Gruba warstwa liści odcina od korzeni i źdźbeł trawy światło oraz zwiększa wilgotność. W krótkim czasie prowadzi to do chorób grzybowych.
Ogrodnikom dokucza przede wszystkim pleśń śniegowa. To choroba, która ściśle związana jest z długością zalegania pokrywy śnieżnej. Nasila się, gdy nie przeprowadzisz ostatniego jesiennego koszenia trawnika oraz wtedy, gdy nie usuniesz przed zimą opadłych z drzew liści. Jej objawy to białe plamy, a następnie nieestetyczne placki, w których przestaje rosnąć trawa. Trawnik z tą chorobą da się naprawić, ale leczenie jest długotrwałe i kłopotliwe.

Pamiętaj, że regularne usuwanie liści jest wskazane tylko w przypadku trawników. Jeśli masz łąkę kwietną czy trawnik z koniczyny, lepiej jest zostawić liście, by nawiozły glebę i ochroniły delikatne roślinki przed niskimi temperaturami.

Kiedy jeszcze warto usunąć liście? Gdy zalegają mocną warstwą na roślinach zimozielonych jak iglaki, zwłaszcza te płożące. Są one podatne na choroby grzybowe, a liście mogą sprzyjać ich powstawaniu. Z kolei na rabatach z roślinami, które mają tendencje do przemarzania, liście lepiej zostawić – będą naturalną warstwą ściółki chroniącej przed mrozami.

Liście usuwaj również z oczek wodnych i innych zbiorników. Mogą sprzyjać mnożeniu komarów i zwyczajnie zepsuć jakość wody.

Gdzie najlepiej pozostawić liście? Pod drzewami i krzewami ozdobnymi – możesz nawet sformować z nich kopczyki, które ochronią korzenie przez mrozem, a jeżom dadzą najlepsze schronienie. Grubą warstwę liści wysyp też pod korzeniami róż (są bardzo wrażliwe na zimno) oraz na rabatach z bylinami i kwiatami cebulowymi.

Do czego wykorzystać zgrabione liście w ogrodzie?

Co zrobić ze zgrabionymi liśćmi? Masz kilka dobrych możliwości!

Liście to znakomita ochrona przed mrozem. Zabezpiecz grubą ściółką liściową korzenie, kłącza, bulwy i cebule. Taka warstwa z liści pomoże w utrzymaniu ciepła i osłoni roślinę przed niskimi temperaturami.

Jak to zrobić? Usuń liście z trawnika, delikatnych roślin zimozielonych i wysyp je na grubość ok. 10 cm na rabaty z bylinami, kłączami i cebulami kwiatów kwitnących wiosną. Jako ściółki nie używaj mokrych, zgniłych i brązowych liści (czyli np. tych, które zalegają na chodnikach i podjazdach). Mogą być nośnikiem groźnych dla Twojego ogrodu chorób grzybowych.

Drugi sposób na zagospodarowanie liści w ogrodzie to zrobienie z nich kompostu. Po jakimś czasie (od kilku miesięcy do dwóch lat), tworzą cenny materiał zwany ziemią liściową. Wyróżnia go lekkość, przewiewność, przepuszczalność oraz lekka kwasowość. Na kompost najlepsze są liście z drzew o małej ilości garbników, czyli z drzewek owocowych, lip, brzóz, klonów. Gorsze jako kompost są liście dębowe czy z orzecha włoskiego.

W jaki sposób zrobić kompost z liści? Potrzebujesz porządnego kompostownika. Możesz kupić gotowy kompostownik lub (co będzie tańsze) zrobić taki pojemnik samodzielnie. Najlepsze kompostowniki wykonane są z drewna, mogą to być nawet stare deski – ważne, aby je solidnie oczyścić.

Polecany produkt

IMPREGNAT OCHRONNO-DEKORACYJNY POWŁOKOTWÓRCZY

Wydajność: do 11 m²/l przy jednokrotnym malowaniu

Stopień połysku: mat

Typ wykończenia: drewno naturalne w dotyku

Szczegóły produktu

Ponieważ pojemnik będzie miał stały kontakt z ziemią i wilgocią, koniecznie trzeba deski zaimpregnować. Służą do tego dwa preparaty VIDARON. Jednym z nich jest środek gruntujący, np. Impregnat Ochronny do Drewna Gruntujący VIDARON, który zapewnia biologiczną ochronę drewna. Kolejny krok to użycie środka powłokotwórczego, np. Impregnatu Ochronno-Dekoracyjnego Powłokotwórczego VIDARON, który impregnuje, wzmacnia drewno i chroni je przed niszczącymi warunkami atmosferycznymi. Pamiętaj tylko, aby wnętrze pojemnika wyłożyć koniecznie od środka folią. Możesz ją z łatwością przymocować gwoździkami lub takerem do mebli. Dzięki temu drewno wytrzyma wiele sezonów.

Chcesz wiedzieć więcej? Przeczytaj instrukcję samodzielnego wykonania kompostownika: Jak zrobić drewniany kompostownik? Budowa krok po kroku.

Opadające liście, które jesienią pokrywają nasze grządki i trawniki to znakomity materiał na kompost oraz sposób na ochronę przed mrozem wrażliwych roślin. Dobrze przemyśl, w których miejscach naprawdę warto pozbyć się liści, a w których lepiej je zostawić. Zgrabione liście wykorzystaj w ogrodzie, a już wiosną będzie jeszcze piękniejszy!

Zobacz inne artykuły

• Jesienne porządki w ogrodzie – lista zadań do wykonania przy porządkowaniu ogrodu

• Kalendarz ogrodnika – październik w ogrodzie

• Kalendarz ogrodnika – listopad w ogrodzie

• Jak zabezpieczyć rośliny przed mrozem? Wszystko, co musisz wiedzieć!

• Jak zabezpieczyć rośliny na zimę na balkonie? Poradnik