Kiedy przycinać drzewa owocowe? Zasady i terminy cięcia

Drzewa owocowe trzeba przycinać co najmniej raz w roku – najczęściej w terminie zimowym lub wczesną wiosną. Tylko wtedy będą obficie owocowały. Kiedy przycinać drzewa owocowe? Jakich błędów nie popełniać? Przedstawiamy harmonogram i zasady cięcia.

Spis treści:

1. Przycinanie drzewek owocowych – dlaczego to takie ważne?
2. Kiedy przycinać drzewa owocowe? Zalecane terminy
3. Jak przycinać drzewa owocowe? Instrukcja
4. Przycinanie drzewek owocowych – najczęstsze błędy

Wszystkie owocujące drzewa i krzewy w Twoim ogrodzie czy sadzie wymagają regularnego cięcia. Kiedy przycina się drzewa owocowe? Niestety nie jest to wcale takie proste. Terminy cięcia zależą od gatunku, a nawet odmiany drzewka, pogody czy regionu Polski. Musisz dokładnie sprawdzić, kiedy i jak przycinać Twoje drzewka. Gdy popełnisz błąd, możesz uszkodzić roślinę lub nawet doprowadzić do jej uschnięcia. 

Przycinanie drzewek owocowych – dlaczego to takie ważne?

Czemu w ogóle służy przycinanie drzewek owocowych? Odpowiednie cięcie pobudza wzrost młodych pędów, dzięki czemu Twoje drzewa rosną szybciej. Przycinanie zwiększa też ilość owoców i poprawia ich jakość. Właściwie przycięte drzewka owocowe odwdzięczają się pięknym wyglądem, obfitym owocowaniem oraz zdrowo i długo rosną.

Przycinanie drzewek owocowych pozwala również usunąć nadmiar pędów, tak by do owoców docierało jak najwięcej światła. Im więcej słońca, tym smaczniejsze owoce! Cięcie sanitarne jest z kolei niezbędne, aby pozbyć się gałęzi porażonych przez choroby, starych, uszkodzonych po mroźnej zimie lub połamanych przez śnieg, grad czy wiatr. Możesz również wykonywać regularne cięcie formujące – dzięki temu Twoje drzewka będą miały pożądany pokrój, np. z niską, rozłożystą koroną, która ułatwia zbieranie owoców.

Przycinanie drzewek owocowych to niezbędny element ich pielęgnacji. 

Kiedy przycinać drzewa owocowe? Zalecane terminy

Nie wiesz, kiedy przycinać drzewa owocowe? Zanim zaprezentujemy Ci harmonogram z podziałem na konkretne gatunki, poznaj kilka ogólnych zasad. Mamy dwa główne terminy cięcia – zimowy (czyli w czasie, kiedy drzewa owocowe odpoczywają) oraz letni (kiedy trwa ich wegetacja). Większość gatunków przycina się w terminie zimowym lub wczesnowiosennym (luty-marzec). Dotyczy to np. jabłoni, gruszy, niektórych śliw czy orzechów włoskich.

Kiedy najlepiej zacząć zimowe cięcie? To zależy od mrozoodporności danego gatunku, regionu Polski i aktualnej pogody. Drzewka owocowe przycinaj, gdy nie ma ryzyka wystąpienia w najbliższym czasie dużych mrozów. Idealny będzie suchy, bezdeszczowy dzień z dodatnią temperaturą. Jeśli mieszkasz na zachodzie Polski, cięcie możesz wykonywać wcześniej o około 2 tygodnie. Jeśli na wschodzie – lepiej poczekaj tydzień lub dwa.

Ogólna zasada mówi, że w pierwszej kolejności przycinać trzeba gatunki najbardziej mrozoodporne (porzeczki, pigwę, jabłonie, grusze, świdośliwę). Gatunki wrażliwsze na niskie temperatury przycinaj nieco później – dotyczy to np. aronii, późnych odmian śliwy, moreli, nektarynek, które najlepiej ciąć w marcu czy nawet kwietniu.

Kiedy przycina się drzewa owocowe pestkowe, takie jak wiśnie czy czereśnie? Ponieważ są one mocno narażone na choroby bakteryjne, optymalny termin cięcia to lato – od końca lipca do końca sierpnia (tuż po owocowaniu) – aby zmniejszyć ryzyko infekcji. 

Niektóre gatunki drzewek owocowych mają różne terminy cięcia w zależności od tego, czemu ono służy. I tak np. podstawowy termin cięcia to luty-marzec, ale drugi zabieg wycinający tym razem tzw. wilki, czyli młode, rosnące ku górze pędy, trzeba wykonać latem. Niełatwo wybrać też termin cięcia śliw – te późno dojrzewające najlepiej przycinać na samym początku wiosny, zaś te o wczesnym terminie dojrzewania – pod koniec lata, w sierpniu lub nawet wrześniu.

Skomplikowane? Nie martw się! Poniżej znajdziesz przystępny harmonogram, w którym są informacje, kiedy przycinać drzewa owocowe różnych gatunków. 

• Jabłonie: cięcie podstawowe – połowa lutego/koniec marca. Usuwanie wilków – lipiec/sierpień.
• Grusze: cięcie podstawowe – połowa lutego/koniec marca. Dodatkowe cięcie letnie – lipiec/sierpień.
• Brzoskwinia: cięcie podstawowe – kwiecień.
• Śliwy: cięcie podstawowe odmian późno dojrzewających – marzec/koniec kwietnia. Cięcie odmian wcześnie dojrzewających i usuwanie wilków – po zbiorach, najczęściej sierpień/wrzesień.
• Wiśnie: cięcie podstawowe – po zbiorach, najczęściej lipiec/sierpień.
• Czereśnie: cięcie podstawowe – po zbiorach, najczęściej lipiec/sierpień.
• Morele i nektarynki: tniemy wiosną (kwiecień) lub w terminie letnim (od połowy lipca do końca sierpnia).
• Agrest: cięcie podstawowe – od lutego do końca marca, wycinamy pędy czteroletnie i starsze. Alternatywny termin cięcia – od połowy lipca do połowy sierpnia.
• Porzeczki: cięcie podstawowe – od połowy stycznia lub początku lutego do końca marca.
• Aronie: cięcie podstawowe – marzec (wycinaj pędy starsze niż 6 lat).
• Maliny: przycinamy po zbiorach. Maliny owocujące latem – w sierpniu. Maliny dojrzewające jesienią – od października do listopada.
• Borówki i jagody kamczackie: od połowy lutego do końca marca.
• Pigwa: cięcie podstawowe – luty/marzec.
• Winorośl: cięcie podstawowe wykonujemy na przełomie lutego i marca (nie później, bo narazimy roślinę na wyciek soków), cięcie uzupełniające, aby skorygować nadmiar młodych pędów – na przełomie lipca i sierpnia.
• Orzechy włoskie: cięcie podstawowe od połowy lutego do końca marca, ale zrób najpierw cięcie próbne, by zobaczyć, czy z rośliny nie ciekną soki. Jeśli tak – lepszy będzie późniejszy termin, np. na przełomie maja i czerwca.

Większość drzewek owocowych przycina się na przełomie lutego i marca. 

Jak przycinać drzewa owocowe? Instrukcja

Jak przycinać drzewa owocowe? Technika usuwania nadmiaru gałęzi zależy przede wszystkim od wieku i gatunku drzewka. Jeśli roślina jest młoda, cięcie powinieneś ograniczyć do formowania korony i usuwania martwych, uszkodzonych oraz rosnących do środka pędów. Jeśli drzewo owocowe jest starsze, trzeba je przycinać mocno – dotyczy to jabłoni, grusz i wiśni. Oto krótka instrukcja, jak przycinać drzewka owocowe na wiosnę:

• Jeśli drzewo jest stare, zaniedbane i nie było cięte od wielu lat, zacznij od prześwietlenia korony, by dopuścić słońce do środka drzewa. Usuń kilka grubszych konarów, a następnie rozrzedź mniejsze gałęzie, zwłaszcza jeśli krzyżują się ze sobą czy rosną do środka korony. Jest to tzw. cięcie odmładzające – możesz je rozłożyć na raty, jeżeli obawiasz się o kondycję Twojego drzewa.
• Gałęzie i konary wycinaj tuż za zgrubieniem lub rozwidleniem, aby nie dopuścić do powstawania kikutów.
• Mniejsze gałęzie i pędy skracaj tuż za zdrowym pędem. Zwróć jednak uwagę, aby pęd nie był skierowany do środka korony, bo w ten sposób gałązka pójdzie w niewłaściwą stronę.
• Kluczowa sprawa to gładkie i czyste cięcie. Koniecznie dobierz właściwe, dobrze naostrzone narzędzie!
• Młode pędy i cienkie gałązki (do 2,5-3 cm) przycinaj sekatorem ręcznym. Grubsze gałęzie (do 4-5 cm) wycinaj przy pomocy sekatora dwuręcznego, najlepiej takiego o wydłużonych ramionach. Do wyboru masz sekator kowadełkowy (lepszy do twardszych gałęzi) lub nożycowy (do cięcia miękkich gałązek).
• Do cięcia grubszych gałęzi i konarów służy piła ogrodowa. Dobry wybór to wygięta piła z tzw. lisim ogonem.
• Drobniejsze gałęzie i inne resztki organiczne wyrzuć do drewnianego kompostownika. Jeśli jeszcze go nie masz, podpowiadamy, jak go wykonać i zabezpieczyć przy pomocy impregnatów Vidaron: Jak zrobić drewniany kompostownik? Budowa krok po kroku.

Dwuręczny sekator o wydłużonych ramionach nadaje się do przycinania grubszych gałęzi. 

Przycinanie drzewek owocowych – najczęstsze błędy

Jak przycinać drzewa owocowe bez pomyłek? Najczęstszy błąd to zbyt duże jednorazowe cięcie. Jeśli usuniesz zbyt wiele gałęzi i pędów, drzewo może chorować, a prawdopodobnie wytworzy też bardzo wiele niepotrzebnych wilków. W takim wypadku cięcie lepiej rozłożyć na kilka etapów. 

Inny błąd to stosowanie nieodpowiednich i niedostatecznie ostrych narzędzi. Drzewko będzie mocno chorować, a rany kory mogą zostać dodatkowo zainfekowane – zwłaszcza jeśli nie dezynfekujesz narzędzi.

Częstym zaniedbaniem początkujących ogrodników jest również brak zabezpieczenia ran po cięciu. Pamiętaj, że ślady po przycinaniu musisz posmarować odpowiednim preparatem, który przyspieszy gojenie i zadziała antygrzybiczo i antybakteryjnie. Polecane środki to np. maść ogrodnicza – możesz ją kupić w sklepie lub nawet wykonać samodzielnie (mieszając ze sobą farbę emulsyjną i środek grzybobójczy).

Ślady po cięciu trzeba zabezpieczyć preparatem, który działa antygrzybiczo i przyspiesza gojenie. 

Przycinanie drzewek owocowych nie ma już przed Tobą tajemnic!

Regularne przycinanie drzewek w ogrodzie pełni ważną funkcję w ich prawidłowym rozwoju. Wiesz już, kiedy przycinać drzewa owocowe i jak się zabrać do tego niezbędnego zabiegu. Mamy nadzieję, że z naszymi poradami pielęgnacja drzewek owocowych będzie o wiele łatwiejsza!

Zobacz inne artykuły

• Co kwitnie w maju? Przegląd gatunków drzewek, bylin i krzewów

• Grudzień w sadzie – jak zabezpieczyć drzewka na zimę?

• Impregnacja modrzewiowych desek tarasowych – krok po kroku